Vorm en inhoudelijk belangrijk
Je bewustzijn van wat je doet, dat is volgens Josanne Toussaint de kern van spreken in het openbaar. De Veldhovense communicatie- en stemexpert traint veel sprekers in het bedrijfsleven en bij de overheid, maar ook politici. Ook schreef ze het boek ‘Sprekend jezelf zijn’ waarvan een tweede druk komt.

Degene die inhoudelijk de beste argumenten heeft, is niet altijd degene die ook het beste overkomt. Volgens Toussaint komt dat omdat we te veel focussen op de inhoud, terwijl uit onderzoek blijkt dat hoe je overkomt grote rol speelt in het oordeel van mensen. Wat niet wil zeggen dat de inhoud geen rol speelt. Wat je alleen wilt voorkomen is dat de vorm van je presentatie de mening over het onderwerp beïnvloed. Ze doelt daarmee niet alleen op presentaties, maar ook op hoe mensen overkomen in bijvoorbeeld een vergadering.

Schakelen
“Ik kan er buikpijn van krijgen als ik zie dat iemand een andere intentie heeft dan die over tafel komt. Mensen moeten niet de illusie hebben, dat het na een training of het lezen van een boek nooit meer gebeurt, maar als je je ergens van bewust bent, kun je wel makkelijker schakelen. Ik ben een groot voorstander van jezelf opnemen. Niet om dan vol met zelfkritiek die opname te bekijken, maar jezelf juist met een milde blik bekijken om te zien waar je ergens winst kunt behalen.”

Toussaint hanteert drie cirkels die uitleggen wat er bij een spreker gebeurt die spanning ervaart. In de middelste cirkel ben je jezelf. De andere cirkels zijn vechten en vluchten. Iemand die vecht neemt (te) veel ruimte in met zijn stem en gedrag, iemand die vlucht juist (te) weinig. In de cirkel waarin je sprekend jezelf bent, ben je als spreker authentiek, ontspannen, geloofwaardig en benaderbaar. Iemand die te weinig ruimte inneemt, kan bijvoorbeeld oefenen met wat meer geluid geven met de stem.

“Hoe meer emotie, hoe belangrijker non-verbaal.”

Hoofd koel, hart warm
Ik zeg altijd: ‘Houd je hoofd koel en je hart warm’. Dan ben je in staat de ander te zien, maar ook je eigen grenzen nog. Het klinkt misschien wat zweverig, maar je bent dan in contact met jezelf en de ander.”

In vergaderingen kan een mechanisme ontstaan dat Toussaint een schietgevecht noemt. Dat gebeurt als partijen maar argumenten op elkaar blijven afvuren, zonder naar elkaar te luisteren en heel star worden. “De andere kant is als mensen iets zeggen als: ‘Dat zou ik eigenlijk misschien wel fijn vinden.’ Dat aarzelende werkt ook niet.”  Net als  luisteren om maar te gaan praten. Dat zet alleen maar je stresshormonen in werking.” Die stresshormonen treden ook in werking bij irritatie of haast. “Als ik thuis ruzie heb gehad, denk ik achteraf wel eens, waar ging het nu eigenlijk over. Dat is heel irritant, maar heeft alles te maken met dat deel van je brein wat dan aan gaat. Je hebt dan zoveel adrenaline en cortisol dat je geheugen niet meer zo goed werkt. Dan is het biologisch gewoon niet mogelijk om op inhoud te reageren.

Artikel: Bianca Kuijpers
Foto: Bert Jansen